U nedavno okončanom sporu po tužbi Organizacije proizvođača fonograma Srbije (O.F.P.S) protiv poznatog novosadskog restorana, u kome je naša kancelarija zastupala tuženog, Osnovni sud u Beogradu doneo je presudu kojom je utvrđeno da je ova organizacija protivzakonito postupala kada je naplaćivala naknadu (muzički dinar) za pojedine strane proizvođače fonograma. Apelacioni sud je takvu presudu u celosti potvrdio.
Ovakva odluka suda ukazuje na zabrinjavajuće postupanje ove organizacije, jer proističe da se O.F.P.S godinama neovlašćeno bogatila, naplaćujući naknadu koja nikada nije dospela u ruke pravih nosilaca intelektualne svojine, već je protivpravno zadržana. Ishod ovog predmeta otvara opravdano pitanje u koliko je sličnih situacija O.F.P.S. opteretila ugostiteljske objekte naknadom koju nije smela da naplaćuje?
Naime, svako ko javno saopštava ili emituje muziku dužan je da za to plati naknadu izdavaču, odnosno proizvođaču fonograma. Radi bolje zaštite prava izdavača i proizvođača, osnovana je O.F.P.S, koja predstavlja kolektivnu organizaciju koja se bavi zaštitom ovih prava. Ipak, ovde treba razlikovati domaće proizvođače fonograma od stranih proizvođača fonograma.
Zakonom o autorskim i srodnim pravima propisano je da u poslovanju ove organizacije sa korisnicima postoji pretpostavka da organizacija ima ovlašćenja da deluje za račun svih nosilaca autorskog odnosno srodnih prava. Ipak, zakonska pretpostavka važi samo za domaće nosioce prava. Sa druge strane, da bi zaštitila strane proizvođače fonograma O.F.P.S mora da ima zaključen ugovor sa međunarodnim elementom sa sličnom organizacijom iz te druge države. Npr. ukoliko se u restoranu puštaju samo britanski proizvođači fonograma, O.F.P.S ima pravo da naplaćuje naknadu samo u slučaju da ima zaključen ugovor o međusobnom zastupanju sa sličnom britanskom organizacijom. Ipak, u praksi je O.F.P.S naplaćivala za bukvalno sve strane proizvođače fonograma (bez obzira da li je zaljučila ugovor sa međunarodnim elementom ili ne), a da nikada ta naknada nije dospevala do srodne strane organizacije u slučaju kada takav ugovor ne postoji.
U konkretnom predmetu spor se javio kada je O.F.P.S iz Beograda pokušala neovlašćeno da naplati naknadu poznatom restoranu u Novom Sadu koji isključivo pušta muziku inostranih proizvođača fonograma iz Indonezije, a sa kojima O.F.P.S nema zaključen ugovor. Kako je poznati restoran tokom postupka dokazao da je u tom lokalu puštao inostranu muziku, a O.F.P.S nije dokazala da ima zaključen međunarodni bilateralni ugovor sa stranom srodnom organizacijom iz relevantne države, sud je odlučio u korist restorana.
Dakle, veoma je bitno znati sa kojim stranim organizacijama O.F.P.S ima zaključene ugovore, a koju informaciju možete naći na sajtu ove organizacije. Primera radi, u vreme pisanja ovog teksta O.F.P.S ima zaključene bilateralne međunarodne ugovore sa stranim srodnim organizacijama iz Francuske, Rusije, Ukrajine, Holandije, Velike Britanije, Estonije, Bugarske, Slovenije, Hrvatske, Švedske, Austrije, Mađarske, Poljske i Grčke.
S obzirom na ovaj stav, ukoliko ste vlasnik ugostiteljskog objekta i u vašem objektu se pušta isključivo muzika stranih proizvođača fonograma sa kojima ne postoji zaključen ugovor (neka od država koje nisu nabrojane na sajtu O.F.P.S), nemate obavezu da platite bilo šta O.F.P.S.
