U svetu inovacija, inovativni subjekti su ne samo učesnici, već i nosioci i pokretači promena. Njihova spremnost da brzo reaguju, rastu i kontinuirano stvaraju nove ideje čini ih ključnim za pokretanje ekonomskog razvoja – posebno u Srbiji, gde inovacije zauzimaju sve značajnije mesto kao pokretačka snaga konkurentnosti.
Registar subjekata nacionalnog inovacionog sistema (u daljem tekstu: „Registar”) koji vodi Fond za inovacionu delatnost (u daljem tekstu: „Fond“), je ključna baza podataka koja Vam omogućava da dođete u fokus i predstavite svoje inovativne projekte širem auditorijumu. Kao centralna platforma za praćenje i podsticanje inovacija, Registar Vam pruža priliku da lakše ostvarite pravo na poreske olakšice i povećava Vašu vidljivostpred potencijalnim poslovnim anđelima i partnerima.
U Registar se mogu upisati različiti inovativni subjekti, uključujući startape, spinofove, spinof naučnoistraživačke organizacije, razvojno-proizvodni centar, organizacije podrške startapima, kao i druge subjekte koji se bave inovacijama, poput poslovnih anđela. Ukoliko ste ranije bili upisani u Registar inovacione delatnosti, bićete ili ste već automatski upisani i u Registar subjekata nacionalnog inovacionog sistema.
U nastavku ćemo se detaljnije baviti značajem registracije kako za novoosnovana društva (startap), tako i za društva koja već imaju istoriju poslovanja (spinof).
1. Šta čini startap podobnim za upis u Registar?
Startap je specifičan inovativni subjekt – novoosnovano privredno društvo ili preduzetnik, čija misija nije samo profit, već i stvaranje inovativnih proizvoda ili usluga i koji ima potencijal brzog i velikog rasta. Ukoliko ste još uvek u fazi planiranja i tek se pripremate da zakoračite u svet inovacija osnivanjem Vašeg startapa, ključno je da pažljivo osmislite svaki korak unapred, pri čemu je stručna pravna pomoć često presudan faktor za izbegavanje budućih prepreka i osiguranje uspešnog poslovanja.
Pravilnik o Registru subjekata nacionalnog inovacionog sistema („Pravilnik“) ne samo da definiše šta je startap, već i postavlja jasna pravila igre – uslove za upis i brisanje iz Registra, ali i obaveze koje startapi moraju da ispune. Ovi uslovi osiguravaju da samo ozbiljni i inovativni subjekti mogu uživati povlastice i podršku koja dolazi sa registrovanjem u nacionalnom sistemu.
Da bi se kvalifikovao kao startap podoban za upis u Registar, startap mora ispuniti nekoliko opštih uslova, uključujući da:
- nije stariji od 10 godina od osnivanja u trenutku podnošenja zahteva za upis u Registar; i
- je registrovan kao privredno društvo koje nije nastalo statusnom promenom izdvajanja ili spajanja ili da je registrovan kao preduzetnik, u skladu sa Zakonom o privrednim društvima; i
- nisu pokrenuti stečaj ili likvidacija protiv njega.
Pored opštih uslova koji moraju biti kumulativno ispunjeni, startap mora ispuniti alternativno jedan od sledećih uslova:
- da su troškovi istraživanja i razvoja činili najmanje 10% ukupnih rashoda u prethodnoj godini u odnosu na godinu u kojoj je podnet zahtev, odnosno, u slučaju da se radi o podnosiocu zahteva koji je osnovan u godini u kojoj je podnet zahtev i nema finansijsku istoriju, u periodu od osnivanja do podnošenja zahteva; ili
- da je startap nosilac nekog od prava intelektualne svojine ili drugog intelektualnog dobra koje je neposredno povezano sa inovacionom delatnošću koju obavlja;
- da je Komisija za procenu, koju formira Fond, procenila i potvrdila da podnosilac zahteva razvija inovativni proizvod/uslugu i razvija sklalabilan poslovni model (model koji može omogućiti brz rast prihoda od prodaje).
2. Spinof – odlična opcija za već osnovana društva
Spinof predstavlja specifičnu vrstu startapa koji nastaje kao proizvod postojećeg pravnog lica, odnosno privrednog društva, sa ciljem razvoja i komercijalizacije inovacija. Ovo je način da već postojeća društva prošire svoje poslovanje i efikasno iskoriste postojeće resurse za razvoj novih proizvoda, usluga ili tehnologija, paralelno osnivajući novo društvo koje će se u potpunosti fokusirati na inovativne aktivnosti.
Spinofi igraju ključnu ulogu u inovacionom ekosistemu jer omogućavaju velikim kompanijama da eksperimentišu sa novim idejama i tehnologijama bez ugrožavanja svojih osnovnih poslovanja. Pored toga, osnivanje spinofa može biti posebno atraktivno investitorima, budući da se novi biznis temelji na već razvijenim resursima, ekspertizi i poslovnoj mreži osnivača.
Kao i kod startapa, spinofi moraju da ispune određene uslove kako bi bili upisani u Registar. Ovo uključuje opšte uslove koji podrazumevaju, pre svega, da je društvo uredno registrovano i aktivno posluje.
Konkretno, opšti uslovi obuhvataju sledeće:
- spinof mora biti registrovan kao privredno društvo, čiji osnivač biti privredno društvo i/ili fizičko lice; i
- nije stariji od 10 godina od osnivanja u trenutku podnošenja zahteva za upis u Registar; i
- nisu pokrenuti stečaj ili likvidacija u odnosu na njega.
Pored opštih uslova, potrebno je – kao i u slučaju startapa – ispuniti jedan od prethodno navedenih, alternativno postavljenih posebnih uslova.
Razvijanje sopstvenog proizvoda, umesto oslanjanja na outsourcing, ima značajan uticaj na dugoročan uspeh kompanije, posebno kada se radi o klijentima koji već imaju postojeći biznis i razvijaju novi proizvod paralelno sa osnovnim poslovanjem. U ovom kontekstu, osnivanje startapa ili spinofa predstavlja strateški potez koji omogućava kompaniji da fokusirano razvija inovacije, bez ometanja postojećeg poslovanja.
Sada kada ste upoznati sa osnovnim pojmovima i uslovima potrebnim za registraciju, prelazimo na ključni deo ovog članka – zašto je upis u Registar važan za Vaše poslovanje?
U nastavku Vam predstavljamo tri glavna razloga zbog kojih bi trebalo da razmotrite registraciju u Registru.
A. Poreske olakšice
Upisom u Registar potvrđujete da se Vaše društvo bavi inovacionom delatnošću, čime ispunjavate osnovni uslov za ostvarivanje brojnih poreskih olakšica i drugih pogodnosti koje propisi predviđaju za inovativne subjekte.
Primera radi, Zakon o porezu na dobit pravnih lica govori o tome da privredno društvo koje nije startap (društvo osnivač, ulagač) može, u slučaju ulaganja u osnovni kapital startapa, odnosno društva koje obavlja inovacionu delatnost, ostvariti umanjenje poreske obaveze po osnovu poreza na dobit u visini od 30% izvršenog ulaganja.
Činjenica da je startap upisan u Registar pri Fondu, može biti važan dokaz poreskim organima prilikom kontrole ispunjenosti uslova za ostvarivanje prava na predviđene poreske olakšice.
B. Benefiti startap ekosistema
Fond nudi raznovrsne mogućnosti podrške koje su dizajnirane da Vam pomognu da Vaš biznis postane uspešan i konkurentan na tržištu.
Kroz različite finansijske instrumente, tehničku i savetodavnu podršku i svoje brojne programe, Fond omogućava pristup sredstvima koja su Vam potrebna da realizujete svoje inovativne projekte. Bez obzira na to da li ste startap u ranoj fazi ili razvijeno društvo, Fond može ponuditi rešenja koja mogu odgovarati Vašim potrebama. Finansijska podrška može uključivati bespovratna sredstva, kredite ili subvencije koje Vam pomažu da premostite početne izazove i ostvarite svoje ciljeve. Fond to ostvaruje kroz svoje programe, poput Katapulta, Smart Start, i brojnih drugih.
C. Povezivanje sa investitorima
Registracija Vam pruža priliku da se povežete sa potencijalnim investitorima i partnerima koji mogu dodatno podržati Vaš rast, jer se u Registar istovremeno upisuju i poslovni anđeli. To Vam omogućava da se istaknete pred ključnim akterima na tržištu, organizacijom različitih događaja i mreža koje Vam pomažu da uspostavite kontakte sa investitorima i poslovnim partnerima, čime se otvaraju vrata za nova poslovna partnerstva i prilike. Nezavisno od ovih načina prikupljanja investicija, preporučujemo da se dodatno informišete o različitim modelima finansiranja startapa i osnovnim koracima pregovora sa investitorima. Takve informacije mogu Vam pomoći da se bolje pripremite za naredne faze razvoja Vašeg startapa.
Fond redovno organizuje godišnje investicione konferencije na kojima imate priliku da svoje inovativne projekte predstavite širokom krugu investitora, potencijalnih partnera i medija. Na ovaj način povećavate vidljivost svog društva i lakše privlačite pažnju i resurse neophodne za dalji razvoj.
Činjenica da ste upisani u Registar govori da radite na sopstvenom inovativnom proizvodu, što je važno za uspeh na tržištu i smanjuje potrebu za objašnjavanjem poreskim ili drugim državnim organima o tome šta je to tačno Vaša inovaciona delatnost, budući da ste prilikom upisa u Registar prošli detaljnu kontrolu i ispitni postupak od strane Fonda.
Registrujte se i obezbedite sebi ključni korak ka ulasku u svet inovacija i poslovnog uspeha. Postanite deo zajednice koja oblikuje budućnost i iskoristite priliku da svoje ideje pretvorite u uspeh.
